Waarom prestatiedoelen je niet helpen en leerdoelen wel

Waarom prestatiedoelen je niet helpen en leerdoelen wel

De eerste werkdagen van 2021 zitten er al weer op. Misschien heb je je zelf wel als doel gesteld om dit jaar echt een andere baan te vinden of voor jezelf te beginnen? “Binnen twee maanden wil ik een andere baan” of “Ik ga voor mezelf beginnen en ik moet 50.000 euro verdienen in het eerste jaar” . Dat zijn prestatiedoelen die mijn klanten soms noemen als ze een loopbaantraject met mij starten. We maken het onszelf soms zo moeilijk. We stellen zulke hoge doelen aan onszelf die gepaard gaan met zoveel stress dat ze gedoemd zijn te mislukken. Dat geldt voor zowel mensen die een andere baan zoeken, als mensen die net een nieuwe baan hebben of mensen die voor zichzelf willen beginnen. Doelen worden meestal verwoord als resultaten die je wilt bereiken, kortom als prestatiedoel met de eindbestemming erin. Wist je dat het volgens de wetenschap beter is om leerdoelen te stellen dan prestatiedoelen? Bij een leerdoel gaat het niet om de eindbestemming maar om het proces om een competentie te vergroten. Mensen die leerdoelen stellen, vinden veel sneller een baan. Zij hebben ook meer zelfvertrouwen, zijn stressbestendiger, leveren betere prestaties, hebben meer doorzettingsvermogen en gaan eerder een uitdaging aan.

Van nature gericht op prestatiedoelen

We zijn als mens van nature geneigd om prestatiedoelstellingen te formuleren en creëren daardoor extra veel angst, stress waardoor de kans dat we slagen kleiner is. Ik besefte het zelf dit jaar ook weer. In juni 2020 werd ik gevraagd om een online college te geven over de juiste mindset voor het vinden van ander werk. Best spannend, ik had nog nooit een online workshop gegeven voor de camera terwijl er niemand live bij was. Maar voor ik het wist had ik enthousiast “JA!” gezegd. Tijdens de voorbereiding ervan bekroop me de gedachte: “Mijn online presentatie moet geweldig goed zijn” . En dit typische prestatiedoel zorgde ervoor dat ik totaal verlamde. Logisch zo bleek uit de literatuur, want prestatiedoelen halen niet het beste in je naar boven.

Prestatiedoelen gaan namelijk gepaard met de volgende symptomen:

  • Vermijden;
  • Uitstellen;
  • Angst om fouten te maken;
  • Snel opgeven;
  • Waardering van anderen heel belangrijk vinden;
  • Dichotoom denken: het is alles of niets;
  • Moeite met negatieve kritiek;
  • Gevoel van hulpeloosheid.

De kunst van het falen

Psycholoog Arjan van Dam schreef er het inspirerende boek over: De kunst van het falen. Hoe je door effectief leren succesvol kunt presteren’. In zijn boek verwijst hij naar onderzoek van Gera Noordzij (2006) waaruit blijkt dat werkzoekenden die leerdoelen opstellen, minder uitstellen, veel harder op zoek gingen naar werk en ook meer succes hadden. Voor dit onderzoek werden werkzoekenden in drie groepen ingedeeld die elk een andere workshop volgde:

  • 1 groep werklozen volgde een workshop over enneagrammen
  • 1 groep werklozen volgde een workshop over prestatiedoelen
  • 1 groep werklozen volgde een workshop over leerdoelen

Opmerkelijk genoeg stelde de groep met de workshop over leerdoelen minder uit en vond deze groep eerder een baan. Na twee maanden had 33% een baan, terwijl in die andere groepen dit 10% en 11% was. Dit laat zien dat het opstellen van leerdoelen (in plaats van prestatiedoelen) heel belangrijk is als je succes wil hebben bij het vinden van ander werk. Dat is ook de reden dat ik de mensen die ik begeleid bij loopbaantrajecten in de eerste sessie hun leerdoelen laat formuleren. Ook op de opleiding (Vista Nova) voor Loopbaan en Leiderschap waar ik lesgeef, staan de leerdoelen van de studenten centraal.

Toestemming om te leren

Leerdoelen zijn ook een belangrijk onderdeel van een groei mindset. Door uit te gaan van leerdoelstellingen maakt de angst om fouten te maken plaats voor het geloof dat je ergens beter in kunt worden. En dat geeft vertrouwen en ruimte! Geef jezelf toestemming dat het niet perfect hoeft te zijn, dat je dingen mag uitproberen en mag leren van fouten. Het leerproces bestaat uit vallen en opstaan zoals de volgende afbeelding ook goed laat zien: 


Kijk bijvoorbeeld eens naar de volgende voorbeelden van leerdoelen:

  • “Ik wil leren hoe ik een goede motivatiebrief schrijf en hoe ik minimaal 10 interessante netwerkgesprekken kan voeren“;
  • “Ik wil in het eerste jaar dat ik als zelfstandige werk leren hoe ik een succesvolle ondernemer kan zijn”;
  • “Ik wil in deze baan leren hoe ik hulp durf te vragen en me kwetsbaar durf op te stellen”;
  • “Met deze presentatie wil ik leren hoe het is om geen tussentijdse feedback van de deelnemers te krijgen en volledig op mezelf te vertrouwen” .

Motto’s die daarbij handig kunnen zijn:

  • “ Als iets moeilijk is, kan ik er nog veel van leren”
  • “Het is niet erg als je fouten maakt, daar kun je van leren”
  • “Oefening baart kunst”
  • “Als je iets niet kunt, kun je het leren”
  • ‘Dit is een mogelijkheid om nieuwe ervaringen op te doen”
  • “Zie het als een leerervaring”
  • Niet het resultaat telt, maar de weg ernaar toe” 


Bouwwoorden
Taal speelt ook een belangrijke rol bij het formuleren van doelen. Vaak gebruiken mensen ‘breekwoorden’ die hen niet helpen om doelen te bereiken. Voorbeeld hiervan is:”Ik vind dat ik niet genoeg doe” of: “Ik voel weerstand”. Angst mag er zijn, maar kan beter niet doorklinken in je doelen. 
Weet je wat het geheim is van iemand die heel succesvol is in het vinden van passend werk? Dat is de mate waarin iemand zijn interne dialoog positief houdt. Jouw succes start ook met de taal die jij tegen jezelf spreekt. Dus word je eigen CEO, stap uit je cirkel en neem de regie. 
Bouwwoorden die daarbij kunnen helpen zijn: “ IK ben, doe, besluit, committeer”. Of gebruik het woordje ‘nog’: “Ik zie het NOG niet en ik ga de kant op dat het me gaat lukken” . In het Engels wordt dit ook de ’the power of ‘yet’ genoemd.

Gratis cursussen tot 1 augustus 2021

Iets nieuws leren hoeft niet veel te kosten. In het kader van ‘NL leert door’ stelt het ministerie van Sociale Zaken een aantal gratis cursussen ter beschikking. Cursussen variëren van agile werken, Word, coachen tot een basisopleiding electrotechniek. Op die manier kom je er achter of je het leuk vindt en ontwikkel je je deskundigheid. Via een training kom je ook weer in een nieuw netwerk terecht.Tot 31 juli 2021 kun je gratis cursussen volgen via hoewerktnederland.nl.  Hier kun je tips vinden voor handige sites met een overzicht van andere onlinetrainingen.

En jij

Neem even vijf minuten de tijd en schrijf voor jezelf op: Wat zou jij op het gebied van jouw loopbaan willen leren in 2021?  Dit is ook een vraag die je kunt stellen bij ontwikkel- of functioneringsgesprekken, de start van een nieuwe baan of een loopbaantraject. Als loopbaancoach begeleid ik jou graag bij opstellen en realiseren van jouw leerdoelen zodat jij weer fluitend naar het werk gaat. Wacht niet langer en meld je nu aan voor een gratis speedcoachsessie en maak kennis met mijn coaching.